پروتکل تکثیر سریع Alocasia cuprea با استفاده از ریزغده‌ها

پروتکل تکثیر سریع Alocasia cuprea با استفاده از ریزغده‌ها: راهنمای عملی ۲۰۲۴

Alocasia cuprea، با برگ‌های فلزی و مسی رنگ خیره‌کننده‌اش، یکی از گران‌بهاترین و کمیاب‌ترین گونه‌های آلوکازیا (بابا آدم) است. تکثیر سنتی این گیاه از طریق پاجوش، فرآیندی کُند و با ریسک بالای انتقال بیماری است. مقاله‌ی پژوهشی اخیر منتشر شده در سال ۲۰۲۴، یک پروتکل انقلابی برای تکثیر انبوه این گونه با استفاده از تکنیک کشت بافت و ریزغده‌ها ارائه کرده است. این روش، فرصتی جدید برای تولیدکنندگان و علاقه‌مندان فراهم می‌سازد تا این گیاه زیبا را به صورت انبوه و عاری از بیماری تولید کنند.

هدف اصلی پژوهش

هدف این تحقیق، دستیابی به یک روش تکثیر سریع (Rapid Propagation) و کارآمد با استفاده از بخش‌های کوچکی از گیاه مادر (Explant) به نام ریزغده (Micro-Bulblet) بود تا بتوان A. cuprea را با نرخ رشد بالا و یکنواختی ژنتیکی تولید کرد.

مراحل کلیدی پروتکل تکثیر ریزغده‌ای:

1. استخراج Explant: در این روش، جوانه‌های انتهایی یا جانبی گیاهچه A. cuprea که در محیط آزمایشگاهی کشت شده‌اند، به عنوان مواد اولیه استفاده می‌شوند.

2. محیط کشت و هورمون‌ها (The Growth Cocktail):

   • محققان از محیط کشت پایه MS (Murashige and Skoog) غنی‌شده با ترکیب خاصی از هورمون‌ها استفاده کردند.

   • کاهش اکسین (NAA): کاهش غلظت هورمون اکسین (که معمولاً برای ریشه‌زایی استفاده می‌شود) و در عوض، تمرکز بر سیتوکینین‌ها (هورمون‌های مربوط به رشد شاخه) در مرحله ایجاد ریزغده ضروری بود.

   • بهینه‌سازی سیتوکینین (BAP): بیشترین نرخ تشکیل ریزغده در محیطی با غلظت‌های بهینه سیتوکینین BAP مشاهده شد. این هورمون باعث تحریک گیاهچه به تشکیل ساختارهای غده‌ای کوچک و فراوان می‌شود.

3. تشکیل ریزغده (Micro-Bulblet Induction): در این مرحله، ریزغده‌ها به صورت توده‌ای و متراکم در پایه‌ی گیاهچه‌ها شکل گرفتند. هر ریزغده کوچک، پتانسیل تبدیل شدن به یک گیاه کامل و سالم را داراست.

4. ریشه‌زایی و سازگاری (Acclimation): پس از تشکیل ریزغده، آن‌ها به محیط ریشه‌زایی منتقل شدند. سپس، مهم‌ترین مرحله یعنی سازگاری Ex Vitro انجام شد. این مرحله به دلیل حساسیت آلوکازیا، حیاتی است:

   • گیاهچه‌ها به محیط کشت خاک (بستر پیت ماس با ترکیب پرلیت یا کوکوکوپیت) منتقل شدند.

   • برای موفقیت در سازگاری، نیاز است که رطوبت در روزهای اول به شدت بالا باشد (نزدیک به ۱۰۰%) و سپس به تدریج کاهش یابد تا گیاه به شرایط عادی محیط خانه عادت کند.

نتیجه‌گیری مهم:

این پروتکل نشان داد که تکثیر Alocasia cuprea از طریق ریزغده‌ها یک روش سریع‌تر و بسیار مؤثرتر برای تولید انبوه است و می‌تواند تولید گیاهان سالم، قوی و عاری از پاتوژن را تضمین کند.